معرفی ۱۵ رواق حرم مطهر امام رضا(ع)

حرم مطهر دارای 15 رواق است که در این مقاله به بررسی و معرفی ۱۵ رواق حرم مطهر امام رضا(ع) پرداخته ایم

 

  • دارالحفاظ

در جنوب حرم مطهر واقع شده است و از بناهای گوهرشادخاتون است.زوار اغلب از این رواق وارد حرم می شوند و ((اذن دخول)) می گیرند و دعا می خوانند،سپس برای انجام زیارت به حرم وارد می شوند.قبل از دوره قاجار دیواره های این رواق با آثاری از بهترین کاشی کاری های دوره سلجوقی پوشیده شده بود اما در دارالحفاظ باقی مانده است که بی نهایت نفیس و زیباست.

 

  • دارالسیاده

در مغرب رواق دارالحفاظ و حرم مطهر قرار دارد و یکی از بزرگترین رواق ها و یادگار گوهرشاد خاتون است.از دارالسیاده چند در به ایوان شمالی مسجد گوهرشاد،ایوان طلای نادری و دارالحفاظ باز می شود.کتیبه ای نیز از دوران شاه تهماسب دارد.

  • دارالسعاده

در سال 1251 توسط الهیار خان آصف الدوله،دایی محمدشاه قاجار ساخته شد. دارالسعاده از سمت جنوب به دارالسرور و در طلا، از مشرق به ایوان طلای صحن نو و از طرف غرب به گنبد حاتم خانی و از سمت شمال به گنبدالهودیخان و دارالضیافه متصل می گردد.

 

  • دارالضیافه

از آن جهت بدین نام خوانده می شود که قبلا محل برگزاری مجالس پذیرایی آستانه در جشن ها و سوگواری ها بوده است.اکنون نیز در شب های عاشورا و شب آخر صفر و شب های شهادت حضرت علی(ع) و امام رضا(ع) مراسم ویژه ای با حضور مردم در آن برگزار می گردد.این رواق از اطراف به گنبدالهوردیخان،صحن نو و صحن عتیق متصل است.

  • دارالسرور

در قسمت غربی صحن نو واقع است و به وسیله پنج درب چوبی نفیس به دارالذکر راه میابد.کف و ازاره بنا از سنگ مرمر و قسمت داخلی آن آینه کاری است.

  • دارالذکر

در جنوب غربی صحن نو یا آزادی واقع است و محل سابق مدرسه علی نقی میرزا می باشد.

  • دارالعزه

در جنوب دارالسرور واقع است و قبلا کشیک خانه آستانه قدس بوده است.در سال های 1342-44 ه.ش.  پس از تعمیر به رواق تبدیل شده است.

  • دارالسلام

از بناهای گوهرشاد بوده و تحویل خانه نام داشته است.با پیوند آن به راهروی کشیک خانه رواقی بزرگتر ساخته اند.

  • دارالشکر

که کف و ازاره آن از سنگ مرمر است و قبلا کتابخانه آستان قدس رضوی بوده است.دارالشکر سابقا حجره ای بود که در نقره ای بزرگی از سمت جنوب ایوان طلای صحن عتیق داشت.محل مزبور قران خانه مبارکه حضرتی و جایگاه چندهزار جلد قران خطی زیبای بی نظیر بوده است.در بین قران ها و جزواتی وقف شده توسط بانو ترکان زمرد موجود است.این حجره با پیوستن بخشی از راهروی مسجد بالاسر و بخشی از راهرو توحیدخانه به رواق بزرگی تبدیل شده است.

  • رواق مسجدبالاسر

به بقعه متصل است و بانی آن ابوالحسن عراقی،دبیر غزنویان است.کف و ازاره آن سنگ مرمر است و دیوارها و سقف آن در دوره قاجار آیینه کاری شده است.

  • دارالفیظ

از رواق های مسجد ریاض و صفه شاه تهماسب تشکیل شده است و دارای آزاره سنگی و کاشی کاری می باشد.

  • توحیدخانه

رواقی در شمال حرم بین رواق پشت سر و صحن عتیق است.بانی این رواق ملامحسن فیض کاشانی فیلسوف و دانشمند بزرگ دوره شاه سلیمان است.بالای سنگ مرمر ازاره آن،کتیبه ای موجود است.

  • گنبدحاتم خانی

در شرق حرم مطهر قرار دارد و ساخته حاتم خان اردوبادی،امین الدوله شاه عباس است که در حدود سال 1010هـ.ق. بنا شده است.کف و آزاره آن از سنگ خلج و منبت است،بالای ازاره دارای کتیبه ای است که بر آن  قصیده ای نقش برجسته است.از بالای کتیبه تا سقف دارای کاشی های معرقاست.

  • گنبدالله وردی خان

در شرق توحیدخانه قرار دارد و هشت ضلعی می باشد.جداره داخلی آن کاشی کاری و مقرنس کاری شده است.این رواق هشت صفه دارد و سقف صفه ها دارای کاشی معرق ممتازی می باشد.در کتیبه داخلی دور دهنه ی گنبد که با کاشی معرق کار شده،اتمام بنا،سال 1021 قمری ذکر شده است.

  • مسجد گوهرشاد

تقریبا در جنوب حرم واقع گردیده و در سال 821 هـ.ق توسط گوهرشاد همسر شاهرخ تیموری ساخته شده است.مسجد گوهرشاد به علت ظرافت زو زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب معماری از نفیس ترین شاهکارهای دوره تیموری و معماری ایران است.اسم گوهرشاد در دو محل با کاشی معرق نگاشته شده،یکی بالای در نقره ای که به دارالسیاده می رود و دیگری در کتیبه ایوان مقصوره که به خط محمدرضا امامی موجود است.شیوه معماری این مسجد نیز کتیبه ای به خط محمدرضا امامی موجود است.شیوه معماری این مسجد آن چندبار مرمت شده است.