مناطق آزاد درهمه جای دنیا در رشد و رونق کشورها موثر هستند . منطقه آزاد کیش و مناطق آزاد ایران هم در روند توسعه کشور از بدو تاسیس اثر مثبتی داشته اند . هر چند تمامی اهداف مورد انتظار محقق نشده است .
ایجاد مناطق آزاد ، اولین بار در کشور های سوسیالیستی که دارای اقتصاد بسته بودند ، مورد توجه قرار گرفت . در ایران هم شکل گیری مناطق آزاد تجاری به پیشنهاد نظریه پردازان اقتصاد دولتی صورت گرفت تا مفری برای اقتصاد بسته دولتی باشد . در توضیح بیشتر باید افزود در سال‌های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ ضربه پذیری اقتصاد کشور از صادرات نفتی ، به‌طور قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفت . بنابراین در برنامه اول توسعه ، توجه به صادرات غیرنفتی در برنامه ریزی ها اعمال گشت . در این راستا کیش از سال ۱۳۷۲ به طور رسمی به منطقه آزاد تجاری تبدیل و از سال ۱۳۸۴ تا کنون خارج از قلمرو معمولی گمرک کشور شناخته شد که همین امر به افزایش استقبال گردشگران از تور کیش منجر گشت .
منطقه آزاد کیش دارای سوابق بازرگانی است به طوری که مرکز ارتباطات بازرگانی بین هندوستان ، ایران و بین النهرین به شمار می آمده است . مهم ترین واحد های تولیدی منطقه آزاد کیش در بخش های مختلف صنایع برقی و الکترونیک ، پوشاک ، مواد غذایی و دارویی ، شیمیایی ، سلولزی ، صنایع غیر فلزی و یک واحد تولید خودرو می‌باشد . نمونه مأموریت های خاص منطقه آزاد کیش تمرکز خدمات فرهنگی و رفاهی ، ایجاد بورس خدمات تجاری ، تشکیل نمایشگاه ها و همایش های داخلی و بین المللی ، ترویج فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه گردشگری می باشد . طبق آمار ، سالانه به طور متوسط بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر تور کیش از منطقه آزاد کیش بازدید می کنند . تا آن جا که بسیاری از هموطنان تور کیش را به سفر به کشور های خارجی حوزه خلیج فارس و همسایه ترجیح می دهند .
همچنین اهداف تشکیل مناطق آزاد تجاری از جمله منطقه آزاد کیش ، تسریع در انجام امور زیربنایی ، عمران و آبادانی ، رشد و توسعه اقتصادی ، سرمایه گذاری و افزایش درآمد عمومی ، ایجاد اشتغال سالم و مولد ، تنظیم بازار کار و کالا ، حضور فعال در بازار های جهانی و منطقه ای ، تولید و صادرات کالا های صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی عنوان شده است .
بررسی مناطق آزاد تجاری و مقایسه آن با اهداف تأسیس این مناطق نشان می‌دهد که برخی از اهداف مورد نظر تحقق نیافته است که از مهم ترین آن محرومیت مناطق با وجود تمام هزینه های صورت گرفته است . هر چند اقتصاد منطقه آزاد کیش در حال توسعه می باشد و در تمامی حوزه ها از بخش کشاورزی تا گردشگری و صنعت نفت ظرفیت توسعه دارد . بسیاری از سرمایه گذاری هایی که پیش از این به ویژه در حوزه مسکن در کشور های همسایه انجام می شد اینک در منطقه آزاد کیش صورت می پذیرد که هم از خروج سرمایه از کشور جلوگیری کرده و آبادانی و توسعه را به همراه داشته و هم با تسهیلات در نظر گرفته شده برای سرمایه گذاری در این مناطق منافع صاحبان سرمایه تأمین می شود .
