جنگل‌های حرای قشم

بازدید از جنگل های حرای قشم فرصت تجربه‌ای بی‌بدیل از طبیعت‌گردی و دیدن تصاویری دلفریب از تلفیق جنگل و دریا را فراهم می نماید.

یکی دیگر از عجایب هفتگانه قشم جنگل‌های حرای قشم می باشد که به گونه رویایی روی آب رشد کرده اند و از پدیده‌های طبیعی منطقه هستند. جنگل‌های حرای قشم که جنگل دریایی هم نامیده می شوند دارای شهرت جهانی می باشند و یکی از مهم‌ترین میراث‌های طبیعی ایران به‌شمار می‌روند. قدمت زمین‌شناسی این جنگل به میلیون‌ها سال پیش باز می‌گردد. جنگل‌های حرای قشم با مساحتی در حدود ۲۴۰۰هکتار از بندر لافت تا روستای طبل در نواری به عرض ۵۰ تا ۵۰۰ متر کشیده شده و عمق آن ۱٫۵ متر است. گردشگران تور قشم برای دیدن جنگل‌های حرای قشم و درختان زیبای آن باید به دل آب‌های فیروزه‌ای خلیج فارس بزنند و به کمک ناخداهای بومی و با تجربه منطقه، از آبراهه‌های آن گذر کرده و ضمن تجربه یک قایق‌سواری متفاوت نظاره گر مناظر طبیعی زیبایی باشند.

گردشگران تور قشم برای قایق سواری باید به اسکله سهیلی، بندر لافت یا روستای طبل بروند که اسکله سهیلی شهرت بیشتری دارد و پرتردد تر است. به دلیل قرارگیری جنگل‌های حرای قشم در میان آب، و اهمیت آن برای محیط زیست هیچگونه امکاناتی در میان آن وجود ندارد اما اسکله های قایق سواری دارای امکاناتی همچون سرویس بهداشتی، فروشگاه های سوغات و صنایع دستی و سوپرمارکت هستند.

پوشش گیاهی جنگل‌های حرای قشم از گیاهانی تشکیل شده است که در ناحیه جزر و مد زندگی می‌کنند و ریشه‌های آن ها از آب دریاها تغذیه می‌کنند. در زمان جزر، این درختان به مدت ۶ تا ۷ ساعت همچون گیاهانی در سرزمین خشک دیده و به هنگام مد بر روی آب شناور می شوند. همین مسئله بر جاذبه های این جنگل افزوده است. به لطف همین جزر و مد است که درختان این جنگل رشد یافته و تکثیر می شوند. طوری که در زمان مد به زیر آب رفته و گاهی فقط سرشاخه هایشان دیده می شود اما هر 6 ساعت يکبار به هنگام جزر ريشه‌های اين درختان از آب بيرون آمده و اكسيژن مورد نيازشان را از هوا دریافت می کنند. دو گونه درخت حرا و چندل در این جنگل وجود دارد که در تمام فصول سال به رنگ سبز هستند. آب و هوای این مناطق، استوایی است و همین سبب رشد این پوشش گیاهی می‌شود. این گیاهان شورپسند به‌عنوان گیاهانی استثنایی از ارزش بالایی برخوردارند.

گیاه حرا گل طلایی بسیار ریز و کوچکی می دهد که چهار گلبرگ می دهد و گردشگران تور قشم عطر شیرین و خنک آن را تا شعاع چند متری استشمام خواهند کرد. این گل ها در اواخر تیر و اواسط مرداد دیده می شوند و غذای مطلوبی برای زنبورهای عسل و پرندگان به شمار می روند. عسلی که از جنگل‌های حرای قشم به دست می آید یکی از مرغوب ترین عسل ها است. میوه حرا، به شکل بادام است که در تابستان دیده می شود. این میوه پس از مدتی جوانه‌ زده و به داخل آب می افتند و در خاک های ساحلی ریشه دوانده و رشد می کند. درختان حرا آن قدر عمر می‌کنند که تنه هایشان بسیار محکم می گردند. به همین جهت در گذشته از آن برای ساخت دهل استفاده می کردند. همچنین از این گیاه برای ساخت چسب تخته، خمیر چوب و از شیره آن برای بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود.

گیاه چندل هم گل های سفید یا زردرنگ به صورت خوشه ای و بلند و باریک می دهد، در زمستان ها بر روی درخت نمایان می شوند. میوه این گیاه قهوه ای و بیضی شکل و یا گلابی شکل است و در فصل بهار رسیده و قابل خوردن می شود. بومیان از این میوه برای تامین غذا و علوفه دام، تهیه خمیر كاغذ، تولید چوب، ذغال، عسل، ابریشم مصنوعی، الكل و شكر، مصارف پزشكی، صنایع كبریت سازی، درمان بیماری های پوستی شایع بهره می برند. چوب این درختان دود سیاه ندارد و به سبب جذب آب نمک و مواد چربی، برای تهیه ذغال مناسب است. به جهت همین مرغوبیت در گذشته این چوب ها به قطر صادر می شدند البته امروزه جلوی این کار گرفته شده است. ریشه های این گیاه به منزله سدی طبیعی، از منطقه در برابر فرسایش و طوفان‌های دریایی محافظت می کند.

گردشگران تور قشم در صورتی که فصول سرد سال را برای سفر برگزینند انواع و اقسام گوناگون پرندگان مهاجر را می‌توانند ببینند. صدها پرنده آبزی و کنار آبزی مانند مرغ ماهی‌خوار، لک‌ لک، مرغابی و مرغ دریایی از جمله پرندگانی هستند که گردشگران تور قشم فرصت دیدن شان را خواهند یافت.

آب در این جنگل‌ها بالاترین کیفیت را از نظر مواد غذایی و خواص فیزیكوشیمیایی دارد كه جزر و مد نقش مهمی در این زمینه ایفا می کند. از سوی دیگر ریشه درختان، املاح مضر را در آب جذب کرده و از این طریق كمک شایانی به زندگی آبزیان موجود در این نواحی می کنند. به همین دلیل است که ۸۰ درصد آبزیان خلیج‌فارس دوره تخم‌ریزی خود را در این محل می گذرانند. لاک پشت های سرخ، سبز، پشت چرمی و عقابی خلیج فارس هم علاقه زیادی به زیست در جنگل‌های حرای قشم از خود نشان می دهند. شاید تعداد زیاد موش‌ها در این جنگل‌ها سبب شود به ظاهر آفت شمرده شوند اما در چرخه طبیعت سبب حضور شاهین سینه خیاری آفریقایی در جنگل‌های حرای قشم شود. یکی دیگر از جالب ترین جانداران جنگل‌های حرای قشم ، خرچنگ گیتارزن است که یک دستش کوتاه و دست دیگرش بلند است و چهره ای شبیه گیتار را به آن می دهد.

جنگل‌های حرای قشم از سال ۱۳۶۱ به‌عنوان منطقه حفاظت شده تحت نظر سازمان محیط زیست قرار گرفت. جنگل‌های حرای قشم یکی از ۱۱ ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران است که از سوی سازمان یونسکو در ۱۷ ژانویه سال ۱۹۷۷ میلادی در فهرست جهانی قرار داده شده است. ذخیره‌گاه زیست‌کره، به مناطق حفاظت‌شده طبیعی-زیستی بین‌المللی اطلاق می شود که علاوه بر تلاش برای حفاظت، به عنوان سایت های مطالعاتی کم‌ نظیر در اختیار دانشمندان قرار دارند. ثبت این ذخیره‌گاه‌ها برای جلوگیری از تغییرات برگشت ناپذیر و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، صورت می گیرد و یکی از تقسیم بندی های مهم حفاظتی جهان به شمار می رود. علاوه بر این بخش شمال غربی عنوان تالاب بین‌المللی را هم به خود اختصاص داده است.