حرم مطهر امام رضا(ع) در طول زمان ، شاهد رخدادهای تلخ و شیرین فراوانی بوده است و تا به امروز رنج ها و خوشی های بسیاری را از سر گذرانده است .
یکی از مهم ترین حوادثی که حرم مطهر امام رضا(ع) شاهد آن بوده است ، حادثه به توپ بستن حرم مطهر رضوی در زمان حکومت محمد علی شاه قاجار و همزمان با مشروطیت می باشد که از آن با عنوان فتنه کبری یا عاشورای ثانی هم یاد می شود . آگاهی از تاریخ به ویژه وقایع مهمی که پس از گذر سالیان بسیار اهمیت خود را از دست نداده اند امری است اجتناب ناپذیر ،پیرو این قضیه مرور حادثه به توپ بستن حرم مطهر رضوی ضروری به نظر می رسد . این حادثه حتما به گوش گردشگران تور مشهد خورده است و با آن بیگانه نیستند اما آگاهی از جزئیات آن می تواند جالب توجه باشد .
روس ها پس از حمایت قاطع مردم مشهد از پایداری مجلس ، به منظور بازگرداندن محمد علی شاه قاجار که به واسطه مشروطه از قدرت برکنار شده بود ، وارد مشهد شده و مترصد گرفتن زهر چشمی از مردم این شهر شدند .
روس ها به ازای این عمل توافقاتی با شاه قاجار بسته بودند از جمله آن که محمد علی شاه شهرهای جنوب دریای خزر را به روس ها واگذار کند . روس ها با تحریک افرادی چون طالب الحق و یوسف خان ریاضی و محمد علی قوش آبادی که از سرشناسان مخالف مشروطه بودند آن ها را سازماندهی کرده و مقابل مشروطه خواهان به صحنه آوردند . این افراد با دسته بندی گروه هایی در حرم و مسجد گوهرشاد مستقر شدند . در این میان طالب الحق علیه مشروطه خواهان سخنرانی می کرد و از بازگشت محمد علی شاه حمایت می نمود . در مقابل مشروطه خواهان هم برای نشان دادن اعتراض خود تظاهرت می کردند که گاهی به درگیری های خیابانی منجر می شد.
روس ها با بهره گیری از نابسامانی اوضاع ، نیروهای نظامی خود را در شهر مستقر کردند و از این اوضاع راضی بودند و حتی برخی از مشروطه خواهان را تحریک می کردند تا به این نابسامانی ها و آشوب ها دامن بزنند .بالا گرفتن در گیری ها ، روس ها اولتیماتوم دادند وارد فاز نظامی می شوند و در پی آن توپ های خود را در پایین و بالا خیابان و بالای مدرسه باقریه مستقر کردند . قزاق های روس سواره و پیاده و با حالت هجوم وارد صحن مطهر شدند ، طالب الحق تفنگچیانش از تاریکی شب استفاده کرده و بدون درگیری و دادن تلفات از درب بازار سنگ تراشان متواری شدند . زوار و خدام حضرتی هم به درون حرم پناه بردند و کلیه در های ورودی حرم را بستند . نابرابری این تقابل و استفاده روس ها از ادوات جنگی فجایعی رقم زد که سبب شد تلخی حادثه به توپ بستن حرم مطهر رضوی پس از سال ها نه فقط در کام مردم مشهد بلکه تمام ایران باقی بماند . هنوز هم بسیاری از زائرین تور مشهد هنگام زیارت بارگاه رضوی یادی از شهدای حادثه به توپ بستن حرم مطهر رضوی می کنند و یا برای برآورده شدن حاجات خود شمع نذر آن ها می کنند .
روس ها که تقیدی نداشتند حرمت حرم را شکستند و عده ای که به داخل ضریح و حرم پناه برده بودند را همان جا کشتند . روکو ، رئیس سالدات های روسی با بررسی دقیق نقشه گنبد مطهر و عمارت های آستان قدس ، دستور شلیک به آن مکان مقدس را صادر می کند . تمام توپ های شرپنل و گرناد یکباره به طرف گنبد مطهر شلیک می شود، ولی هیچ یک بر گنبد نمی نشیند . شلیک های بعدی هم بی اثر می ماند، در این هنگام روکو دستور می دهد گلوله ها را به روغن آغشته کنند تا قابل نشستن بر گنبد باشند . اما باز هم گنبد حرم مطهر فرو نمی ریزد . در نهایت بیش از 45 گلوله توپ به سایر نقاط حرم و مسجد گوهرشاد اصابت کرد اما به گنبد حرم آسیبی نرسید. گنبدی که گرچه روس ها هرگز قداست آن را درک نکردند اما زائران تور مشهد که از دور و نزدیک به زیارت آن امام همام نائل می شوند با نگریستن به آن بارگاه ملکوتی حالی دگرگون می یابند که غیر قابل توصیف است .
